“Luchamos contra viento y marea, para ser más iguales… por estar dentro del estándar”

Isabel Iglesias 25 Agosto 2012

Asaltamos a Antonio Armada, y a Olga, con uno de los primeros visionados de Máscaras (aún no teníamos la versión definitiva), un día intempestivo a una hora casi indecente. Es lo que tienen los amigos, que están cuando los necesitas. Eso fue en enero y, tras las impresiones rápidas del momento, poco más. Pero es que el doctor Armada no gusta de inmediateces sino del razonamiento estructurado.

“Tenía pendiente escribir unas anotaciones sobre el proyecto MASCARAS.  Llevo un tiempo bastante “espeso”, por eso me demoré algo.  Hoy, por fin, ya lo tengo. Aquí está”.

MASCARAS.- antes del visionado

Conocía desde hace casi un año, por conversaciones con los implicados en este proyecto, muchas dificultades técnicas de la ejecución; así como las lógicas dudas en la viabilidad para llevarlo a cabo.

Tema difícil: la acción es un relato del día a día que sucede en las actividades de un taller ocupacional de jóvenes con discapacidad. No hay accesibilidad a la existencia de trabajos similares a este proyecto. Ojo!: por ese motivo, pueden caer leches por más sitios que los esperados… Por ser los primeros.

Existe un pretexto consensuado y aceptado  por  estos jóvenes para la grabación. No hay actores, serían ellos mismos actuando en su propia realidad. Son jóvenes con limitaciones. Con bastantes limitaciones en su autonomía.

El reto: MASCARAS es el análisis de cómo una propuesta  en  un colectivo de jóvenes que asisten a un taller funcional para hacer un cortometraje, (también podría ser otra propuesta).

Para los ejecutores de este proyecto  no se trata de un  documental más…

¿Podríamos saber qué tipo de reacción sentirán los espectadores después de ver MASCARAS?

MASCARAS.- visionado

Me propuse, ya sentado (repatingado) delante del monitor, olvidarme de todo lo que conocía de este trabajo. Simplemente  para dejarme llevar por el “relato” en sí. Por lo que me contara la cámara por si misma y  nada más. 

Once de la noche. Café que no falte (de eso se encargó Isa).

Presentación. En  los primeros minutos, la  secuencia de escenas en modo documental nos  presentan los actores o personajes. Su interacción. Su implicación progresiva en el taller, salvando ellos mismos sus propias limitaciones.

El nudo de la acción. Gira en torno a la propuesta “¿os gustaría hacer una película?”. Desarrolla buena parte del metraje.

La resolución. El relato-documental termina mostrándonos las caras emotivas de los actores de pie sobre el escenario, con el telón de fondo donde se había proyectado “CALCETINES” el título del cortometraje, pretexto material para este proyecto.

Aplausos. De los espectadores a los actores y viceversa.

MASCARAS – respuesta

¿Es un documental?

Es una película. Es cine. En el total y en las partes presenta las tres unidades de acción o narrativa: presentación, nudo y resolución. Cine … solamente?.

Mejor sería decir “cine dentro de cine”: MÁSCARAS es el relato de cómo unos jóvenes con limitaciones importantes se implican para realizar un taller de trabajo: el cortometraje “CALCETINES”.

En los  días siguientes  a ver  MASCARAS, hablé de esta película con cercanos (los próximos están de mi parte). Y por supuesto con mis  “compis” de trabajo. Alguno psicólogo. Como debe ser.

Habitualmente, la gente con la que hablas de cine, espera un “gran relato” en cartón piedra. Si no lo cuentas tú (lo de cartón piedra), te interrumpen para contártelo ellos.

Llamativamente te das cuenta, que a un número significativo le importa más el cartón piedra o los efectos especiales…  que el relato en sí.

Tengo conocidos de más de cincuenta años que no pueden referirse al cine sin imitar con todo tipo de ruidos los efectos sonoros de “su peli”. INFANCIA NO SUPERADA. NENES.

Dicha actitud, si pudiese considerarse “ilustrada”, tal vez sea por hacer honor al cartón piedra, que  por cierto se inventó para hacer decorados.

Cuando les comentas que has visto una “peli” (por cierto ellos lo dicen así), que  es un proyecto de trabajo llevado a cine con chicos discapacitados… se quedan un poco  despistados.

Ya no viene a cuento comentarles tus sensaciones

Mis sensaciones, para mí, para los míos.

La primera es inevitable. Lo primero que se me viene a la cabeza, aunque sea cursi, tengo que decirlo. Me he propuesto ser sincero.

Si tenemos hijos, debemos alegrarnos de que sean tan jodidamente independientes,  para fastidiarnos como corresponde  a los putos padres.

Siempre dependientes: antes de padres, desde que nos pusieron en la escuela delante del “Amiguitos Primero”; después de padres,  hasta la última hipoteca.

En MASCARAS  he visto fotogramas con sonrisas y expresiones felices.

Hay planos, muy próximos, que muestran un espectacular brillo en la mirada, de interés, de emoción; y de gracias.

Paradoja: donde podría  suponer un desierto de expresiones… de repente las encuentras todas. Y no son para el cine. Surgen con naturalidad de la vida diaria. Eso son realmente. Nunca las había visto antes.

Existe una tesitura de respuesta mímica en los “actores” que vale más que cualquier diálogo.

Es entrañable. ¡Es emocionante!

No puedo escaparme del ejemplo que le comente a producción durante el visionado:

Yo  creía que ciertas patologías denostadas y desagradecidas como las úlceras o escaras en la piel de encamados, eran incurables. Eso llevo viendo en muchos años de trabajo.

Me sorprendí cuando una profesional de enfermería me demostró sobradamente lo contrario. Resultó que era una enamorada de su trabajo. Por eso tiene éxito.

Hay que tener amor al oficio.

MASCARAS – epílogo

“MASCARAS” como título está bien. Pero también podría ser “Barreras y parapetos”.

Porque barreras y parapetos , con cualquier interposición preposicional de, por, para, sin sobre etc., tendría cabida diaria en nuestro léxico social.

Barreras y parapetos son la consecuencia de las etiquetas que nos ponemos los unos a los otros y los otros a los unos.

En nuestra realidad, para  cada “round” y cada golpe, siempre habrá una víctima y su correspondiente verdugo. O K.O.… o victoria. Ya casi nadie gana a los puntos. Por culpa de los árbitros, supongo.

Para los chicos de MASCARAS, deseo que no sea así.

DEDICADO A LOS EJECUTORESES, para el cine.-  Este proyecto, MÁSCARAS,  en mi opinión es la radiografía (sin deformación profesional: radiografía =  a ver por dentro ) de algo así como:

-“Por muy difícil que sea el punto de partida, con esfuerzo y creatividad,  puedes tocar objetivos que no se  alcanzarían a base de consumir recursos”.

DEDICADO A ESTOS JÓVENES “ACTORES”, en vuestras  limitaciones, vemos como tratáis de superaros sin guión ni ficción. Todo el contenido es realidad. Que sea realidad. Suerte.

DEDICADO PARA NOSOSTROS: ¿SOPORTARÍAMOS UNA PEQUEÑA COMPARACIÓN?

a) Puede que aún sin ser conscientes de ello,  estos chicos luchan por adaptarse y superarse, respetando sus diferencias.

b) Nosotros, pobres limitados,  luchamos contra viento y marea, para ser más iguales.  Por estar en  el percentil “50”. Por estar dentro del estándar.

Eso sí, siempre que nos conformemos con no ser “el líder”; que lo mismo sería decir “caudillo” hace menos de cuarenta años en nuestro país.

Creo que nunca superaremos nuestras limitaciones. Sobre todo la de que posiblemente nunca seremos “caudillos”.

Bueno, mejor retiro lo de “caudillo”. Mejor de decir líder. Hay palabras que indigestan

En  MASCARAS se consigue transmitir, o se demuestra que puede ser transmisible al espectador  una carga suficiente de afectos y emociones.

Y tiene suma importancia, teniendo en cuenta que se parte  de  una situación difícilmente narrable para el  formato cine.

Pero en este caso se consigue.  Básicamente, a mi entender, con el lenguaje de la cámara.

Detalle y definición que se nos escaparían a nuestra corta mirada.

Simplemente porque nuestro ojo no tiene el poder de un zoom para mirar tan de cerca. 

O por cualquier otra causa…

MASCARAS – preguntas y respuestas

-Iago, algunos encuadres me parecen geniales, supongo que habrías hecho un amplio “history book” para el tratamiento de las escenas y los planos…

No. No tuve tiempo de hacer un “history book”; con los chicos (los actores, nuestros actores) hay que ir sobre la marcha.

 -¿Y esos primeros planos, y los fondos, te salían así, de pronto?

Ya ves …

Hay que valer. Pues vale:

– Gracias por darnos cine. Y que viva el cine.

 


Post relacionados:

Comparte!

4 comentarios en ““Luchamos contra viento y marea, para ser más iguales… por estar dentro del estándar””

Deixa a tua réplica

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

Podes usar etiquetas e atributos HTML

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>